عاشقی -3

سیستم: مجموعه اجزاء یا افرادی که در کنار یکدیگرند، با هم ارتباط دارند، روی هم اثر می گذارند و تشکیل یک هویّت واحد را می دهند.
خانواده نیز سیستمی است که هر یک از اعضاء آن بر هم تأثیر می گذارند.
رابطه های خطی و دایره ای
در روابط خطی رابطه یک طرفه است مثل شکستن شیشه که سنگ علّت شکستن آن است.
در روابط انسانی و سیستمی رابطه دایره ای است. به طور مثال در رابطهً متقابل میان (الف) و (ب)، رفتارهایی که از (الف) سر می زند بر رفتارهای (ب) موًثر است، و بالعکس. در خانواده ای که مرد به علّت مشغله زیاد رابطه سالمی با همسرش نداشته و نمیتواند وظایفش را در قبال او به درستی انجام دهد، قطعا فرزند سالمی نیز بار نخواهد آمد.
هر نوع اختلال در خانواده، همهً اجزاء آن را مختل می کند و به یقین، عضوی که ضعیف تر است زودتر دچار مشکل می گردد.
اختلال و بیماری در هر یک از اعضاء، نشانهً اختلال در کل خانواده است. اگر خانواده نسبت به این مشکلات بی اعتنا باشد، دچار مشکلات جدی تری گشته و به یکباره سقوط می کند.
برای حل مشکلات خانواده، باید دیدی سیستمی داشته و افراد را بدون ارتباط با بقیهً اعضاء در نظر نگریم.
خانواده مطلوب
خانواده ای است که نیازهای اساسی همهً اعضاء آن برآورده شده است. میدانیم که نیازها، مولد انگیزها و عامل رفتارهای انسانی میباشند. بنابراین علّت بروز مشکلات روانی، عدم ارضاء نیازهاست.

طبقه بندی نیازهای اساسی خانواده
1-نیاز زیستی: تأمین نیازهای مادی در حد متعارف در خانواده، بر عهده مردان است.
2- نیاز محبت : محبّت از نیازهای اساسی انسان است ومخصوص گروه سنی خاصی نیست.
ابراز محبّت و صمیِّمیّت به همسر، و توجّه به نیازهای غریزی او از جمله وظایف مردان است. اسلام ارضای غریزه جنسی را تنها در خانواده صحیح و مقدّس دانسته و بی توجهی به این نیاز زیستی را یکی از دلایل برهم خوردن نظم سیستم می داند.
خانواده، کانونی است که مودّت از ارکان اصلی آن است. مودّت بروز ظاهری و رفتاری محبّت است. زوجین موظفند محبّت را به یکدیگر ابرازنمایند. هدیه دادن نیز راهی برای ابراز محبّت است.
گاهی همسران به علّت عدم ابراز محبّت از سوی طرف مقابل، برای جلب محبّت او، در عین سلامتی تمارض به بیماری می کنند و به همین دلیل مشکلات روانی به جسمی تبدیل شده و سطح رشد خانواده پائین می آید.
3- نیاز به امنیّت خاطر: این نیاز در مردان بیشتر ارضاء می شود.
انسان حب ذات دارد و کسی که نیازهای او را تأمین کند دوست دارد. مردان از زندگی راضی ترند؛ چون زنان نیازهای آنها را بیشتر تأمین می کنند. اغلب زنان در مورد ازدواج مجدد همسرانشان نگرانند. مردان موظفند وفاداری طولانی مدّت داشته و این نیاز را در همسرشان تأمین کند. شوخی های نا به جا باعث بر هم زدن امنیّت روانی همسر می گردد، لذا باید از آنها اجتناب نمود.
4- نیاز به احترام: در انسان های بالغ نیاز به احترام مهم تر از محبّت است. لحن کلام زوجین باید سرشار از احترام باشد، در نزد اطرافیان از یکدیگر انتقاد نکنند، به متعلقین همسر احترام بگذارند و در امورات مختلف باهم مشورت کنند.
5- نیاز به علم آموزی: زوجین باید در جهت رشدشان به یکدیگر کمک کنند، زمینه های علمی را برای یکدیگر فراهم کرده و مراقب باشند در مسیر زندگی وابسته به دنیا نشوند. حضرت علی (ع) می فرماید: زن و مرد باید در خانواده به سه صفت زیر متخلق باشند:
ـ مرد متواضع و زن متکبّر باشد. تکبّر زن در ارتباط با نامحرم لازم است.
ـ مرد شجاع و زن ترسو باشد.
ـ مرد بخشنده و زن بخیل باشد. زن باید حافظ ناموس و اموال شوهرش باشد. تنگ نظری مرد، شرایط زندگی را سخت می کند.
استرس
خانوادهً آشفته، خانواده ای است که اعضاء آن استرس را تجربه می کنند.
استرس عاملی است که تعادل حیاتی انسان را بر هم زده و باعث مغشوش شدن افکار و عواطف او می گردد.
کسی که استرس یشتری را تجربه می کند، زودتر به بیماری های عفونی مبتلا شده و دیرتر بهبود می یابد؛ چرا که سیستم ایمنی بدن او به واسطه استرس مختل، و بدنش آماده ابتلا به بیماری هاست. اکثر بیماری ها، روان تنی اند و تنها منشا جسمی ندارند. مانند بعضی ازسکته های قلبی و سرطانها، فشارخون و ...
عاملی که باعث ایجاد استرس می شود مثل مرگ عزیزان، استرسور و حالتی که پس از آن ایجاد می شود استرس می نامند.
مراحل پس از استرس
مرحله اول: هوشیاری یا اخطار: ایجاد حالت های غیر عادی مثل سردرد، دردهای عضلانی، خستگی و... که موقتی اند و به طور ناگهان در اثر استرس ایجاد می شوند. خواب، ایجاد رابطه های گرم با دیگران و ورزش در کاهش این علائم موثرند. در صورت باقی ماندن عامل استرس، فرد وارد مرحله دوم می گردد.
مرحله دوم: خاموشی: شخص به ظاهر از عدم موفقیّت و ناراحتی صحبت نمی کند. علائم اولیّه خاموش، اما شخص آسیب پذیرتر و حساسیّتش نسبت به مسائل دیگر بیشتر میشود، چرا که عامل ایجاد مشکل هنوز باقی است. در صورت عدم تحمّل وضع موجود، فرد وارد مرحله سوم می شود.
مرحله سوم: فرسودگی: تراکم استرس های حل نشده منجر به بیماریهای روانی، جسمی و انحرافات اخلاقی جدی می گردد