نقش فرشتگان در اداره عالم 2
فرشتگان فروفرستنده باران
دستهای دیگر از فرشتگان در اطراف عالم قرار دارند و جوانب نظام هستی را میپایند و در انتظار رسیدن امر و تکالیف الهی به سر میبرند؛ اینان خزانهداران نظام عالم بوده و ابر و باران، با هدایت آنها به اطراف و اکناف عالم سوق داده میشود.
اینان هستند که در ساخت و ساز و ریزش باران دخیلاند و با حرکتی حسابشده و بسیار دقیق، ابرها را به اطراف عالم هدایت میکنند.
برف را میفرستد و به باد دستور میدهد که با این سرعت این را به جای دیگر ببر. برای همین دانشمندان طوفانها و بادها را با سرعت متفاوت اسم خاص میگذارند. از این رو به هر مقدار که باران در جایی لازم باشد، همین خزانهداران عرضه میکنند و سپس به نقطه دیگری رهسپار میگردند. یعنی همه چیز حساب شده است. یک جا گناه زیاد میشود خداوند به فرشتهها دستور میدهد که در این منطقه خشکسالی شود. یک وقت میبینید در تابستان برف میبارد تا اهالی آنجا خنک شوند. خداوند به زمین دستور میدهد که تکان بخورد (زلزله) به فرشتهها هم دستور میدهد که از یک نوزاد در همین زلزله مراقبت کنید تا 15 روز دیگر تحویل آدمها بدهید.
فرشتگان، عوامل غیر طبیعی ناشناخته نظام طبیعت
و درود فرست بر آن فرشتهای که با صدای فراخوانی ابرها، صدای مهیب ابرها را به شنوندگان میرسانند و آنگاه که ابرها در فضا شناگرند، شعلههای برق میدرخشد و نیز بر آن دسته از فرشتگانی که همراه برف، تگرگ و قطرههای باران نازل میشوند و همینطور بر متولیان خزائن بادها و مأموران نگاه داری کوه ها از ریزش، درود فرست.
آنهایی که ابرها را حرکت میدهند و به نقاطی که باید ببرند، میبرند. حالا هم فرشتگانی که همراه برف و باران هستند. اینها تحت اسم شریف «مصور» دانهها را تصویرگری میکنند.
اضلاع محیرالعقولی که در دانههای برف به شکل هندسی وجود دارد فرشتهها روی این ها کار میکنند. ضمن اینکه این کارها تحت اسم «مصور» انجام میگیرد. میفرمایند؛ مشایعات میکنند یعنی همراه دانههای برف هستند و آنها را به مقصد خودشان میرسانند. در آیات قرآن داریم: خداوند زمین مرده و گیاهان مرده را با آب زنده میکند. پس بین ابر، آسمان و زمین رابطه وجود دارد به همین جهت آن دانه برف، باران یا دانه تگرگ هدفگیری میشود و به سمت هدف خاصی میرود و به جای خاصی که باید اصابت میکند. اینها هم محاسبه شده است. این تصور ماست که میگوییم آن جا ابر در اثر تغییر دما شروع به بارش میکند و این دانهها از آن جا پایین میافتند ولی تا پایین بیاید به هرجایی که باید بخورد هدفگیری میکنند و قوای عالم آنها را بدون خطا سر جای خودشان میبرند. مهم این است که ما درک درستی از نظام حرکت در عالم ماده داشته باشیم که هیچ چیزی در عالم ماده حرکت نمیکند مگر بهوسیله قوای عالم. چون ماده از خودش حرکتی ندارد. قانون ثابت شده در فیزیک است که ماده مطلقا از خودش حرکتی ندارد اگر حرکتی انجام میشود باید نیرویی به آن وارد شود. حضرت برای تکتک حرکت های عالم میفرماید: فرشتگان و قوای عالم هستند که کار میکنند. حضرت سجاد علیه السلام اینها را دیده و با اینها ارتباط داشته و به تکتک کارهای اینها اشاره میکند.
حسابرسی دقیق حاکم بر نظام هستی
و همینطور بر متولیان خزائن بادها «خزائن الریاح»؛ یعنی باد خزینه دارد. «إن من شیء الا عندنا خزائنه و ما ننزله الا بقدر معلوم»؛ هیچ شیئی نیست مگر اینکه خزائن دارد. یک چیز خزائن متعدد دارد و ما اینها را به اندازه معلوم نازل میکنیم. اینجا اشاره میکند به متولیان خزائن بادها که اگر نسیمی میوزد و تمام اندازه این باد و از کجا باید بوزد و چه چیزی را سر راه خودش باید بجنباند و کجا باید برود مشخص است. (از گردباد تا طوفان)
امام فرمودند: «ملائکه الله» مأموران خدا در طبس بودند که آن طوفان برپا شد. در جبهه اینها به وضوح دیده میشد. بچه ها کاملاً درک میکردند که قوای طبیعی چهطور با اینها همکاری میکردند. تمام حرکات شعور دارد. شعوری که مافوق تصور ماست چون در آن تماماً اندازهگیری و ریاضیات وجود دارد. چه حجمی از ابر با چه رنگی باشد؟ حال معنای آیات قرآن را بهتر درک میکنیم؛ ما شما را با 5000 فرشته کمک کردیم. در جنگ بدر 313 نفر بیشتر نبودند. ولی دشمنان قسم میخوردند که ما با لشکر عظیمی از سفیدپوشان شمشیر به دست مواجه بودیم. این که قرآن میفرماید: مؤمنی که حرکت میکند «له معقبات»؛ جلو و پشتسر انسان فرشتههایی هستند که انسان را تشییع میکنند و در رفت و آمد هستند با یک بچه کوچک تا یک انسان بزرگ که چه قدر لشکر خدا کارهای ما را رتق و فتق میکنند یعنی ما در یک عالم بینهایت شلوغتر از آنچه که خالی و خلوت میبینیم داریم زندگی میکنیم ولی ما حد بینایی و حد احساسمان کوچک و محدود است اما مسئله خیلی فراتر از این هاست.
مکانیسم حرکت ابرها و برق های درخشنده آنان و غرش بیپروایشان اگرچه معلول یک سلسله علت های ویژه میباشد که در نظام طبیعت مورد شناسایی قرار گرفته است، ولی باید دانست آن چه که ما شناختهایم، علت و سبب همه مسائل نیست. گذشته از آنکه ما به تمامی اسرار پی نبرده ایم و آن چه را هم که میشناسیم تمام حقایق مؤثر در عالم نیست، بلکه بنا بر فرموده قرآن کریم؛ «و ما أوتیتم من العلم إلا قلیلا»؛ و از دانش جز اندکی به شما داده نشده است. گذشته از اینها علتهای غیرمادی عالم که خداوند متعال از آنها به فرشتگان تعبیر فرموده است قابل دیدن یا آزمایش از سوی ما نیستند. به همین دلیل، انکار آنچه نمیبینیم از نهایت بیخبری ما حکایت میکند.
فراز هشتم؛ خدایا بر آن دسته از ملائکه که به آنان وزن آبها و مقداری که موجب بلا و گرفتاری میشود و تعداد و قطرات درشت و متراکم بارانها را یاد دادی درود فرست و نیز به آن گروه از فرشتگان که به طرف زمین به جهت نزول بلا یا اهداء آرامش و رحمت فرستاده میشوند. این فراز خیلی تکاندهنده است فرشتگانی را که وزن آبهای عالم را میدانند. آبی که در جو زمین است، در ابرها برای بارش و آبی که روی زمین است.
همه کشورها وزارتخانهای دارند به نام نیرو که قسمتی از آن مربوط به آب است و در مورد مهار آب و... در آن بحث میشود. کره زمین با علیه السلام میلیارد جمعیت مملکت خداست «سبحان الذی لا یعتدی علی اهل مملکته». اینها همه رزق میخواهند، وزارتخانه خدا کجاست؟ حضرت میفرماید: ملائکهای که کارشان مدیریت آب است. بعضی از ملائکه مسئول برف و باران هستند، در قسمت دیگر خزانهداران ابر و حرکتدهنده ابرها را داشتیم. این یک داستان پیچیدهای است که ما ظاهرش را میبینیم. در این فقره میفرماید: «والذین عرفتهم مثاقیل المیاه»؛ کسانی که وزن آبها را به آنها تعلیم کردی. اگر ندانند هدایت باران، سیلها، دریاها و هر زمینی چهقدر ظرفیت آب دارد چهقدر باید ببارد؟ یک گیاه چند گرم وزن آب باید بگیرید یا یک درخت چهقدر آب باید جذب کند؟ شما چند میوه را در یک خاک میکارید، گیاه از یک طرف هسته را میشکافد و در زمین فرو میرود و هرکدام تعداد خاص خود را جذب میکنند. تعداد اتمها و مولکولها و نوع آبهایی را که باید جذب کنند مشخص است.
مدیریت آب برای میلیاردها موجود
بعضی از موجودات عمرشان 3 ثانیه است تولید مثل میکنند و میمیرند. این به همین اندازه، عمرش مفید است. بعضی از حیوانات مثل لاکپشت بیش از 100 سال و بهطور متفاوت زیست میکنند. خیلی محیرالعقول است. آدم وقتی این را میفهمد باید به سجده بیفتد. این چه نظامی است که خداوند خلق کرده است. ما فقط یک چیزی میشنویم. عمر زمین بیش از 15 میلیارد سال است که قبلاً همهاش آب بوده است. این مدیریت آب حرکت دادن موجودات همه با آب زنده هستند «یا من فی البحر عجائبه»؛ ای کسی که عجایب خودت را در زمین خلق کردی. انسانها، حیوانات و گیاهان همه مدیریت آب میخواهند. ما فقط زندگی میکنیم و غصه تنظیم ابر و دانه باران و بارش و رسیدن به خاک و جذب زمین و گیاه و میوه و... را کار نداریم و از محاسبات آن عاجز هستیم.
و درود بر آن دسته از فرشتگان که نام آنان را نیاوردیم و موقعیت آنان را نمیشناسیم که به چه چیز مأمور هستند و سلام بر ساکنان فضا، زمین، آبها و آنان که بر خلائق مسلطاند. پس درود فرست بر آنان در آن دم که همگان به سوی قیامت میآیند در حالی که با هرکس دو مأمور از پس و پیش همراه خواهد بود.«سائق» فرشتهای است که شخص را از جلو راهنمایی میکند و او را به سمت قیامت میکشاند. «شهید» هم فرشتهای است که گواه بر زندگی اوست. خداوند تبارک و تعالی بینهایت مخلوق دارد و تمام امورات مخلوقات به دست فرشتگان است بنابراین تعداد فرشتگان الهی را هیچکس جز خدا نمیداند.
گروه های دیگر از فرشتگان و مأموریت ویژه هرکدام
دسته دیگر از ملائک واسطه هایی هستند که هنگام فرود به همراه خود چیزهایی را دارند که به مصلحت مردم است . اینان در مأموریت های خود حامل هدایا ، نعمت و برکات بسیارند و هر رفت و آمد آنها ÷پیامدهای نیک و سلامتی و عافیت را به دنبال دارد .و دسته دیگری از آنان کاتبان اعمال آدمیان هستند که تمامی اعمال و رفتارهای آنان را محفوظ می دارند .
از آنجا که میدانیم خلائق عالم نامتناهی و غیرقابل شمارش میباشند، قطعاً آنچه که امام سجاد علیه السلام از انواع فرشتگان در این دعا نام برده، عبارت از یک دسته معدود از ملائکهاند که دارای شمارش میباشند و آنچه نام برده نشده قابل مقایسه با آنچه نام بردهاند نمیباشد. از این رو فرمود: بر فرشتگانی که نام و نشانی از آنان نیست و در امور خاص خودشان به انجام وظیفه اشتغال دارند درود فرست. در قرآن کریم آمده است: «و ما یعلم جنود ربک الا هو»؛ و هیچکس جز خدا از تعداد لشکریان خدا آگاه نیست.
فراوانی تعداد فرشتگان از انسانها
در روایت آمده است: شخصی از امام صادق علیه السلام سؤال کرد: تعداد فرشتگان بیشتر است یا انسانها؟ حضرت فرمودند: قسم به کسی که جان من در دست اوست تعداد ملائکه در آسمان از تعداد ذرات خاک روی زمین بیشتر است.
تمام این فرشتگان تحت فرمان الهی مشغول مأموریتهایشان هستند. با هر موجودی چند فرشته همراه است. هر اتفاقی که در زمین، آسمان و... میافتد، ادارهکننده همه اینها ملائکه هستند. حضرت میفرماید: خداوند فرشتهای دارد که تمام دنیا در یک قطره اشک او غرق هستند. فرشتههایی هستند که اگر نوک انگشتشان را در اقیانوسها بگذارند فقط انگشتش از آن آب تر میشود. از این عظیمتر هم خلق دارد. تمام ستارهها و کهکشانها را روی نوک انگشت این فرشتهها قرار میدهد. و جالب اینجاست که خداوند چندبار در قرآن میفرماید: «انّ ذلک علی الله یسیر»؛ این کار برای خداوند خیلی راحت است. «و لا یؤده حفظهما و هوالعلی العظیم»؛ نگه داشتن آسمان و زمین اصلاً خداوند را خسته نمیکند. «لا تأخذه سنه و لا نوم»؛ نه چرتش میگیرد، نه خوابش میگیرد و نه خسته میشود. آدم اینها را که میبیند به کوچکی خودش در عالم پی میبرد. خداوند هیچ موجودی را در عالم غیرریاضی خلق نکرده است. حتی اتم و الکترون و پروتون و نوترون. اتم یک لفظ یونانی است به معنای غیرقابل تجزیه. بشر این نام را بر آن نهاد و در آن زمان فکر کرد که از این کوچکتر وجود ندارد. بعد از مدتی اتم شکافته شد و الکترون و پروتون و نوترون را کشف کردند. بعد از مدتی آنها هم شکافته شد و این شکاف تا بینهایت ادامه دارد. ساختار کوچکترین تا بزرگترین موجود ریاضی است. تعیینکننده عدد و اندازهها خداوند است. «فالمدبرات امرا» فرشتهها چهقدر هستند که تمام ذرات عالم را دارند مدیریت میکنند.
و این خود میسور نیست جز با حاکمیت نظام علمی و تدبیری حضرت حق متعال که به وسیله فرشتگان در تحت محاسبه و تدبیر است.
همه موجودات عالم با هم رابطه دارند. یک واحد کاملاً مرتبط باهم هستند که محاسبات آنها را فرشتگان انجام میدهند. حتی محاسبه دانههای برف و باران را دارند و این دانهها را تا زمین مشایعت میکنند.
دسته بعد فرشتههایی هستند که مسئولیت دارند در هوا و فضا کار کنند، فرشتههایی که امورات زمین را برعهده دارند و فرشتههایی که امورات موجودات دریایی را تدبیر میکنند. در دعا داریم؛ «یا من فی البحار عجائبه»؛ ای کسی که عجایبت را در دریاها قرار دادی. عجیبتر از خشکیها، دریاها هستند. بشر هنوز در خشکی دارد موجود جدیدی کشف میکند. مجهولات بشر در دریا خیلی بیشتر از معلوماتش است.
دسته دیگر فرشتههایی هستند که خداوند آنها را مأمور اداره مخلوقات خود کرده است. دهها و صدها فرشته یک موجود را تدبیر میکنند.
بعضی از فرشتگان در فضا و گروهی در آب و گروهی در زمین هستند. مثلاً در زمین قوه نامیه که گیاه را میرویاند نه قابل دیدن است و نه در هیچ آزمایشگاهی مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. دانه نباتی در هیچ شرایطی جز در خاک یا آنچه مواد خاص خاکی را واجد است نمیروید و این قدرت رویش جز به وسیله نیروی ماورای عالم عناصر میسور نیست. زیرا نمو گیاه با ضمیمه شدن و یا مونتاژ اجزاء به یکدیگر نمیباشد چه در سلولهای حیاتی گیاهان که در آزمایشگاه دیده میشود به غیر از ماده، در ترکیبات آنها، چیز دیگری به نام حیات در کار است که از سنخ عناصر نبوده و امکان رشد و تکامل فقط در همان تعبیه شده است که اگر از دست رفت دیگر نمیروید و این عامل خاص را دانه نباتی از درون خاک جسته و پیدا کرده است. و در ادامه گروه دیگری از ملائکه را نام میبرند که هنگام ورود انسانها به محشر دو تن از آنها همراه هر انسانی هستند: یکی او را به محشر برده و دیگری گواه بر کردارها و رفتارهای اوست.
فرشتهها ذرات را کنار هم میچینند تا مثلاً یک گیاه رشد کند. مراحلی که یک سلول تخم با اسپرم لقاح پیدا میکند و بعد اندامزایی میکند توسط چه کسی انجام میشود؟ بشر 8000 سال فعالیت کرده، تازه قطرهای از دریای مجهولاتشان برطرف شده است.
و درود فرست بر تمامی فرشتگان، آنچنان که درودی که بر کرامت و طهارت آنان بیفزاید و هرگاه که صلوات خود را بر فرشتگان و فرستادگانت نثار فرمودی و درودها را بر آنان ابلاغ نمودی به سبب گشایش زبان ما به ذکر ایشان بر ما نیز تحیت و تهنیت خود را روا دار که تو جواد و کریم هستی.
امام سجادعلیه السلام از آغاز تا پایان دعای سوم به بیش از سی گروه از ملائکه اشاره فرمودند که هر یک به کاری مأمورند و به نوع کار بعضی از آنان هم اشاره نمودند. در پایان این دعا نیز بر همه آنان دعا و درود و صلوات میفرستد و از خداوند متعال درخواست کرامت و ازدیاد طهارت را برای ایشان میفرماید.
امام علیه السلام در مجموعه این دعا، این تصویر خام را که نهاد عالم ماده بریده از نظام ملکوتی و الهی است مردود دانسته و اثبات نمودهاند که تمام حرکات و سکنات ذرات عالم با حساب و کتاب دقیق و تحت نظارت مأموران ویژه الهی صورت میگیرد؛ بهطوری که پیشتر از وجود آنان تدبیر همه آنها در افق وجودی دستهای خاص از فرشتگان تدوین و ترتیب یافته و برحسب زمان تدبیر، در خارج شکل ویژه خود را مییابند.
بنابراین این نکته که راز ارسال جمیع انبیاء و نزول همه کتابهای آسمانی بر آن پیریزی شده است باید دانست که عالم مُلک بهوسیله عالم ملکوت اداره میشود و چنین نیست که یک سلسله قواعد و ضوابط خاص، بریده از الهیت و خالقیت و خود به خود عمل کند و مستقلاً به کنشها و واکنشها و تأثیرها و تأثرها درگیر باشد بلکه همه پیامبران و فرستادگان بر آنند که به انسانی که زود اسیر محسوسات و مبصرات و مسموعات خود گشته و خیال میکند آنچه دیده لمس کرده و یا شنیده تمام حقیقت وجود و هستی است هشدار دهند و بگویند که پنبه غفلت را از گوش خود به درآور و بدان که نهاد هستی تحت حکومت ملکوت هستی است.